Evet, başlığımız oldukça bilinen bir kült filmin ismidir ama bugün makalemizde temel konumuz zamandır. Kabaca değerlendirdiğimizde, aslında tek sahip olduğumuz, fakat aslında hiç sahip olamayacaklarımız için hoyratça harcadığımız, yolun yarısına gelince yavaş yavaş fark edip, finale doğru sımsıkı sarıldığımız bedensiz varlığımız.
En iyisi olması dileğiyle başlayarak bir yeni yılı daha bitirdik. İnsan olmamızın gereği, yaşadığımız her anımızı, günümüzü, ayımızı, yılımızı değerlendiriyoruz. Şüphesiz ki hepimizin kendi iç dünyası, yakın çevresi sayısız olumlu ve olumsuz olaylarla dolu, bazılarını silinmemek üzere hafızamıza kayıtlarken bazılarını da bir daha hatırlamamak üzere zamanın tozları ile örterek unutmaya çalışıyoruz.
Geniş perspektiften baktığımda, 2019 pandemi süreci ile başlayan dönemin en sıkıntısız yılını yaşadığımızı düşünüyorum. Bugün 2024 yılında dünyamızda, ülkemizde ve ilçemizde yaşadığımız önemli olayları kısaca derleyerek bir not düşmek istedim, okuyucularımız için de bir zihinsel yoklama olabilir kuşkusuz.
Dünyada 2024 Yılında Gelişen Önemli Olaylar
Siyasi açıdan baktığımızda yaşadığımız coğrafi bölgeyi etkileyen bazı seçimleri ve sonuçlarını ilgiyle izledik.
Azerbaycan cumhurbaşkanlığını 7 Şubatta İlham Aliyev kazanırken 17 Mart tarihinde Rusya Devlet Başkanlığı seçimini “dostumuz Putin” %85 oyla bilmem kaçıncı defa kazandı. Buradan da anlıyoruz ki Rus halkı ekonomi ve Ukrayna-Rusya savaşından çok memnun. Dünya gündeminde önemli bir yer işgal eden ve artık kronikleşen Rusya-Ukrayna savaşı birçok ülke halkı tarafından son derece anlamsız bulunurken Rusya seçimlerinden çıkan sonuç gerçekten düşündürücü geliyor bana. Bunun dışında canım zaten Putin de geriye kalan iki dünya liderinden biri değil mi? Adamlar sıkı sıkıya sarılmışlar Putin’e.
Tartışmalı bir helikopter kazasında cumhurbaşkanının ölmesi sonucu yenilenen İran Cumhurbaşkanlığı seçimini %54 oy ile Mesut Pezeşkiyan kazandı. Aynı ay içerisinde Pensilvanya’da düzenlediği seçim mitingi sırasında silahlı saldırı ya uğrayan “sevgili dostumuz Trump” 5 Kasım’da yapılan seçimlerde 2. kez Amerika Birleşik Devletleri başkanlığına seçildi.
Bu yıl uzay araştırmaları ve yolculukları konusunda ilginç gelişmeler yaşandı. Japonya Uzay Ajansı uzay aracı SLIM’in Ay’ın yüzeyine indiğini açıklayarak Ay’a iniş yapan 5. ülke ünvanını aldı.
Uzay çalışmalarında Nova-C uzay aracı Ay’ın yüzeyine inen ilk özel uzay aracı olurken milyarder işadamı Jared Isaacman, uzayda yürüyen ilk sivil oldu. 14 Ekim tarihinde NASA, yeni geliştirdiği uzay aracı Europa Clipper ile Jüpiter’in yörüngesindeki Europa uydusunda yaşam belirtisi olup olmadığını araştırmak üzere yola çıktı.
Yapay zekânın hızla gelişmesi ile beraber sanırım “yapay zeka çağına” giriyoruz. Nitekim 13 Mart tarihinde Avrupa Parlamentosu, dünyada yapay zekâ kullanımına ilişkin kurallar getiren ilk yasal düzenleme olan, Avrupa Yapay Zeka Yasası’nı onayladı. Yakın zamanda ülkemizde de benzer gelişmelerin olması kaçınılmazdır, şimdilik biz erişime kapatmakla idare ediyoruz.
Evet, dünya uzay ile uğraşırken Ortadoğu yine kan gölüydü. İsrail-Filistin ekseninde 7 Ekim 2023’te başlayan olaylar domino taşı gibi bazı diğer olayları tetikledi. Önce Hamas’a en büyük askeri desteği veren İran Hizbullah’ı işin içine karıştı, Yemen, Suriye ve İran’ın işe karışması ile 3. Dünya savaşı endişeleri ortaya çıktı. Nihayetinde Suriye ve İran aslında Rusya’dan bağımsız düşünülemez bir askeri ve ekonomik ilişki içerisinde. Bir taraftan işgalci İsrail ordusu Gazze’yi ve Filistinlileri hunharca ezip geçerken diğer tarafta Amerika ile işbirliği yaparak İran, Suriye, Lübnan ve Yemen’de hem askeri operasyonlar düzenledi hem de bir dizi suikast ile rakiplerini ortadan kaldırmaya çalıştı. İsrail gizli servisi İran Cumhurbaşkanının helikopterinin şüpheli biçimde düşerek ölümünün’ ardından hem HAMAS, hem Hizbullah’ın tüm üst düzey yetkililerini nokta operasyonlarla adeta tek tek yok etti. Lübnan’ı işgal eden İsrail’in Hizbullah’ı buradan çıkarmasının hemen ardından olaylar Suriye’ye sıçradı. Suriye’de muhalifler, 11 gün süren taarruzun sonunda 8 Aralık 2024’te Şam’ı ele geçirdi ve Beşşar Esad’ı devirerek 53 yıllık Esad rejimine son verdi. Dostumuz Putin bu konuda “Halep’e 350 muhalif savaşçı girdi, 30 bin hükümet askeri ve İran yanlısı birlikler ise savaşmadan geri çekildi, kendi pozisyonlarını patlattı ve gitti. Benzer durum tüm Suriye’de yaşandı.” dedi. Ne kadar ilginç değil mi? Hemen arkasından İsrail Suriye topraklarına girdi, neredeyse Türkiye sınırına kadar Suriye’de bulunan tüm askeri üsleri, savaş gemilerini, tankları, savaş uçaklarını, füze üslerini vurdu. Bir allahın kulu çıkıp “ne oluyor” demedi. Aslında şu an Suriyenin fiilen ne ordusu, ne anayasası, ne hükümeti ne de meclisi var. Daha da kötüsü Atatürk gibi bir liderleri olmadığı için olasılıkla bir ulus devlet etrafında birleşemeyecekler.
Aslında Esed kardeşimiz kendisine uzatılan eli zamanında tutabilseydi olasılıkla kendisi de dostumuz Sisi gibi Ankara’da kırmızı halılarla karşılanabilirdi.
Savaşlar dışında doğal felaketler de 2024 yılında önemli can kayıplarına neden oldu. Papua Yeni Gine’de meydana gelen heyelan sonucunda 2000’den fazla kişi öldü, yaz aylarında hac ibadeti sırasında aşırı sıcaklar nedeniyle 1.301 kişi öldü. Etiyopya’nın Gofa bölgesindeki toprak kayması sonucu 257 kişi ölümü de bu yılın önemli doğal afetleri arasında sayılabilir.
Ülkemiz açısından önemli gündem olan haberleri birkaç başlık altında özetlemeye çalıştım.
Halen MIT’de akademisyen olarak çalışan Kamer Daron Acemoğlu’nun aldığı Nobel Ekonomi ödülü ise ülkemiz adına güzel bir gelişme oldu.
2012’de İzmir Askeri Casusluk FETÖ Kumpas davasıyla Türk Silahlı Kuvvetlerinden ihraç edilip 2020’de aklanarak görevine geri dönen Alper Gezeravcı 19 Ocak 2024 tarihinde TSİ 00.49’da gerçekleşen fırlatma ile uzaya çıkarak Türkiye’nin ilk astronotu ünvanını aldı. Gördüğünüz gibi bir haber bile Türkiye’nin son yıllarda yaşadığı kaotik siyasi durumu özetlemeye yetiyor. .
Tüm dünyayı kasıp kavuran küresel ekonomik belirsizlikler Türkiye ekonomisi üzerinde önemli baskılar oluşturdu. Çok şükür ki ekonomist bir cumhurbaşkanımız olması, güçlü cumhurbaşkanlığı sistemi, geçmişte çok sayın Nebati gibi kıymetli ekonomistlerin başarılı projeleri sayesinde ülkemiz bu sıkıntılardan neredeyse hiç etkilenmedi. 2023 yılı tüketici fiyat endeksi enflasyon oranı sadece %64,77 olarak gerçekleşti. Bu sonucun arkasından Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan görevden alınıp yerine Fatih Karahan atandı.
Bu ekonomik şartlar altında yapılan mahalli idareler seçimleri ülkede siyasi tercihlerin oldukça değiştiğini gösteren bir tablo ortaya çıkardı. Halkımız yapılan ekonomik ve siyasi devrimleri pek anlamamıştı anlaşılan. Ama Allahtan muhalefet partisi bunu anlayamıyor ve güçlü iktidar bir şekilde sarsılmadan yoluna devam ediyor.
Erzincan’ın İliç ilçesindeki bir altın madeninde toprak kayması, Diyarbakır başlayan ve rüzgarın etkisiyle Mardin Mazıdağı’na sıçraması gibi doğal felaketler günlerce tartışıldı. Yaz aylarının klasik haberleri haline gelen orman yangınları yine ülke gündeminde önemli yer tuttu, en büyükleri İzmir’de olmak üzere toplam 72 yangın meydana geldi. Ders aldık mı diye sorarsanız, HAYIR
Sürpriz bir şekilde Sağlık Bakanı Fahrettin Koca görevden alınırken yerine İstanbul İl Sağlık Müdürü Prof. Dr. Kemal Memişoğlu atandı. Fakat halkın sağlık hizmetlerine ulaşması konusundaki sıkıntılar gündemde ön planda olmaya devam etti. Özellikle İstanbul’da ortaya çıkan “yenidoğan çetesi” sağlık ve adalet sistemindeki problemlerin tartışıldığı bir gündem oluşturdu. Halkımız yaklaşık on bebeğin katledildiği bir dönemde neden acil müdahale yerine “gizli operasyona” devam edildiğini bir türlü anlayamamıştı. Yeni tip sağlık sistemine adapte olamayan halkımız sağlık sisteminde en çok randevu alamamak ve özelleşmiş hizmetlere ulaşmakta yaşanan sıkıntılardan şikayet etti. Ama aslında artık kendileri birer “müşteriydi” ve kaliteli hizmet almak istiyorlarsa “özel hastaneleri” tercih etmeleri gerekiyor, yani artık sağlıkta “pamuk eller cebe” dönemi var. Biraz pahalı ama olsun,
İzmir’de taksici Oğuz Erge’nin müşterisi Delil A. tarafından öldürülme görüntüleri kamuoyunda büyük infial yarattı, henüz tartışmalar devam ederken kuryelik yapan Ata Emre Akman’ın öldürülme görüntüleri kamuoyunu uzun süre meşgul etti. Neredeyse yıl boyunca evde, sokakta, toplu taşıma araçlarında, trafikte yaşanan şiddet olayları sokakların güvenliği konusunu gündeme getirdi.
Hükümetin sokak hayvanları ile ilgili düzenlemeler içeren kanun teklifi mecliste ve sokaklarda büyük tepki çekmesine rağmen yasalaştı.
İnstagram ve Roblox’a gelen erişim engeli, Can Atalay gibi siyasetçilerin dava süreçleri, Nasuh Mahruki gibi düşünce önderlerinin tutuklanması, İstanbul Esenyurt Belediye Başkanı Ahmet Özer gibi bazı belediye başkanlarının terör soruşturması kapsamında gözaltına alınarak tutuklanması ve sonra yerlerine kayyum atanması demokrasi ve düşünce özgürlüğü gibi kavramların sık sık tartışılmasına neden oldu.
Tarihte ilk defa aynı yıl Kara, Hava ve Deniz Harp Okulları birincileri olan kadın teğmenlerimizin yemin törenlerinde Atatürk’ün askeri olarak kılıç çatmaları ve Tavşantepe’de kaybolan 8 yaşındaki Narin Güran’ın ölü olarak Eğertutmaz Deresi yatağında bulunması aylarca konuşulan sosyal konular oldu.
Efendim Urla ile ilgili değerlendirmeleri ileriki günlerde birkaç bölüm halinde yapmayı hedefliyorum. Şimdilik merak edip yapay zekaya sordum. Bakın yapay zeka bize ne söyledi.
2024 Yılında Urla’da Önemli Olaylar: Bir Değerlendirme
2024 yılı, Urla için özellikle doğal afetler ve çevresel sorunlar açısından oldukça hareketli geçti. Özellikle yaz aylarında yaşanan büyük yangınlar, hem yerel halk hem de çevreciler için büyük bir kaygı kaynağı oldu. Bu yangınların başlıca nedenlerinden biri olarak elektrik hatlarındaki sorunlar gösterildi.
Bu olaylar, Urla’nın ve çevresinin hassas ekosistemine verilen zararı bir kez daha gözler önüne serdi. Aynı zamanda, doğal afetlere karşı daha hazırlıklı olmak ve önleyici tedbirler almak gerektiği konusunda önemli bir uyarı niteliğinde oldu.
2024 Urla Yangınları ve Sonuçları
- Elektrik hatlarının rolü: Birçok yangının elektrik direklerinden kaynaklandığı belirtildi. Bu durum, altyapıdaki eksikliklerin ve bakım sorunlarının önemini bir kez daha ortaya koydu.
- Hızlı yayılım: Kuraklık ve rüzgarın etkisiyle yangınlar kısa sürede geniş alanlara yayıldı. Bu durum, hem söndürme çalışmalarını zorlaştırdı hem de daha fazla hasara yol açtı.
- Çevresel etkiler: Yangınlar, ormanlık alanların yanı sıra tarım arazileri ve doğal yaşam alanlarını da tahrip etti. Biyolojik çeşitlilik üzerindeki olumsuz etkileri uzun yıllar hissedilebilir.
- Toplumun duyarlılığı: Yangınlar, halkın çevre sorunlarına karşı duyarlılığını artırdı. Birçok gönüllü, söndürme çalışmalarına destek verdi.
2024’ün Urla İçin Önemi ve Gelecek
2024 yılı, Urla için dönüm noktası niteliğinde oldu. Yaşanan olaylar, hem yerel yönetimler hem de vatandaşlar için önemli dersler barındırıyor.
- Altyapı yatırımları: Elektrik hatları başta olmak üzere altyapının güçlendirilmesi ve düzenli bakımı büyük önem taşıyor.
- Orman yangınlarına karşı hazırlık: Erken uyarı sistemleri, yangın söndürme ekiplerinin güçlendirilmesi ve halkın bilinçlendirilmesi gibi önlemler alınmalı.
Yazımı Norman Glass’ın sevdiğim bir şiiri ile sonlandırıyorum. Sağlık ve sevgiyle kalın.
Hayat tersine yaşanmalıydı bence.
Önce ölüm savuşturmalıydık başımızdan.
Yirmi yılımızı huzurevinde geçirip, çok gençleştiğimiz için atılmalıydık.
Altın bir saatimiz olduktan sonra ise başlamalıydık.
Kırk yıl çalışmalıydık, ta ki emekliliğin tadını çıkarabilecek denli gençleştiğimiz güne kadar.
Üniversiteye gitmeliydik sonra, liseye hazır hale gelene dek parti yapmalıydık.
İyice ufalmalıydık, oyun oynayıp sorumlulukları unut maliydik.
Küçük bir kız ya da bir erkek bebek olunca annemize dönmeli, son dokuz ayımızı yüzerek geçirmeli.
Ve sevgi dolu bir bakışta son bulmalıydık.
