HALİL NADAS YAZDI
“Mahalle”
Yeni bir ülke bulamazsın, başka bir deniz bulamazsın.
Bu şehir arkandan gelecektir.
Sen gene aynı sokaklarda dolaşacaksın,
aynı mahallede kocayacaksın;
K.KAVAFİS
Çocukluğumuzla, gençliğimizle ilgili hatıralarımızın birçoğunu mahallemiz ve sokaklarında oynadığımız oyunlar ile orada kurduğumuz sarsılmaz dostluklar oluşturur. Ailemiz gibi hissettiğimiz komşularımız ve sokaklarını karış karış bildiğimiz mahallemiz, hayatımızdaki unutulmaz hatıraların bir parçasıdır. Mahallesini özleyenler, o günleri düşündüğünde burnunun direği titreyenlerden misiniz siz de?
Kent yaşamında ev,sokak,mahalle,kent sizin için neyi ifade ediyor.
Sokak benim için çocukluk yıllarımdan itibaren hep bir ortak yaşamı paylaşımı ifade etmiştir. Mahalle ve kentlilik ise hep aidiyeti.
Yaşanılan kentlerin toplumsal değerleri, yaşam biçimleri halkın inanç ve uygulamaları sokakların mahallelerin isimlerine taşınmıştır. Her bir mahalle ve sokak ait olduğu kentin sembollerle dolu yaşam haritasını oluşturur. İnsanın doğumuna mahalle ve ev şahitlik eder büyümesine gelişmesine ise cadde ve sokaklar.
Herkes doğduğu veya oturduğu mahallesinin ortamına göre bir sosyalleşme yaşar ilişkiler geliştirir.
Yeni tanıştığımız birine ilk sorduğumuz sorular “hemşehrim memleket nere” “hangi mahalleden hangi köydensin”değil midir?
Nereli olduğunu öğrenince de hemen o kişi hakkında az çok fikir sahibi olduğumuzu zannederiz.
İnsanın doğduğu yerin mizacını ve davranışlarını etkilediği açıktır.
“İnsan doğduğu memleketle tanınır, büyüdüğü mahalle ile anılır.”
Anadolunun kadim şehirlerinde mahalle denince büyük bir evde paylaşılan yaşam aidiyet ve sahiplenme gelir akla.
Mahallelerin isimleri aynı zamanda o kentin insan coğrafyasının çeşitliliğini ve toplumun zihninde olumlu veya olumsuz algının oluşmasını da sağlar.
Herkesin biribirini tanıma olanağını bulduğu mahallede, herhangi bir farklı, yanlış veya yersiz eylem anında orada yaşayan herkesin kendine yapılmışcasına karşılık bulur.
Eskiden bir mahallede ev satılırken bile alacak kişinin mahalleye uygun biri olup olmadığına bakılırken, bugün ise en çok parayı veren istediği yeri alıyor. Çok para verdiği için de herşeye hakkı olduğunu düşünüyor. Mahalleler sokaklar siteler kimliksiz, herkesin kendini kapattığı yaşam alanlarına dönüşüyor.
Eski mahallelerde veya sokakta en önemli konulardan biri de komşuluktur. Bugün yaşadığımız sitelerde o günleri arar olduk. Artık mahalleler, mahallelilik anlamını git gide yitirmeye, sadece bir harita noktası, bir ada, bir parsel gibi kullanılıyor. Kaçımız Urla’nın mahallerini sayabiliriz?
Kaçımız hangi mahallede yaşayanların kimler olduğunu bile biliyoruz? Hatta bırakın mahalleyi 10-20 evden oluşan sitelerde kaçımız kaç komşumuzu tanıyoruz. Site toplantılarında gördüğümüz insanların kim olduğunu biliyoruz?
Yerel yönetimlerin siyasi görüşlerine göre veya birilerine şirin görünmek için mahalle, cadde ve sokak adları verilmekte, iktidarlar değiştiğinde adları da değişen sokaklara, mahallelere sahibiz. Bir kentte hangi mahallenin, hangi sokağın ne tarafta olduğunu bilmiyoruz sorgulamıyoruz. Açıyoruz telefonda uygulamayı, gideceğimiz yere gidiyoruz. O mahallenin, o sokağın adını bir daha da hatırlamıyoruz bile.
Bir sokağın ya da mahallenin ismi yalnızca şehrin değil, aynı zamanda orada ikamet eden ailelerin toplum içindeki referansını oluşturur. Yaşam biçimlerine uygun bir mahallede yaşamak kadar önemli olan, yaşanan mahallenin insanlarına referans olabileceği gerçeğidir.
Mahalle ve sokaklar her ne kadar kent mimarisinin unsurları ise de toplumsal işlevleri ve toplum hayatında ifade ettikleri anlamlar ile zihinsel bir yapı olduğunu ortaya koymaktadır.
